Te zihen per tu rritur!
Gezimi ma mori koven... Leila me hodhi rere ke syri ...jo teta, Edi filloi vete i pari... dhe ja ku pushimet e mia kthehen ne qender komisariati numer dy, ne vend qe te jene pushime buze detit, sic komandon zoti..."
Te zihen per tu rritur! Keshtu titullohet libri qe kam tani ne dore shkruar nga psikopedagogu Daniele Novara i qendres psikopedagogjike per Paqen dhe kontrollin e konflikteve ne qytetin italian Piacenca. Shkepus vetem dy rreshta nga ajo qe midis te tjerash ai shkruan:
Te zihen per tu rritur! Keshtu titullohet libri qe kam tani ne dore shkruar nga psikopedagogu Daniele Novara i qendres psikopedagogjike per Paqen dhe kontrollin e konflikteve ne qytetin italian Piacenca. Shkepus vetem dy rreshta nga ajo qe midis te tjerash ai shkruan:
"... Po a eshte e drejte qe prindi te nderhyje ne zenkat e femijeve dhe te vere ne pune mekanizmin e e te denuarit "s'do hash akullore sot"? A eshte e drejte t'i shpjegojne mbare e prape me ane te leksioneve universitare qe zgjasin nje ore e gjysem, pse duhet te shkojne mire me njeri-tjetrin, nderkohe qe prindi flet dhe shpjegon, femijet nga te dyja palet kane gjetur tashme nje loje tjeter?"
A duhet ti shpjegojme Gezimit te Nures dhe Edit te Eldes ligjet e perkatesise, apo une nga inati ti blej tim biri nje kove te re njeqind here me te bukur se ajo e Gezimit te Nures.
Zakonisht prinderit duke perdorur metrin e te rriturve nderhyjne ne zenkat e me te vegjelve, sepse kane frike se keto te fundit degjenerojne ne sherre dhe grushta, njesoj sic ndodh mes te rriturve. Ne fakt nuk ndodh asnjehere keshtu para se femijet te kene mbushur 6 vjec, sepse zenkat ne kete moshe nuk kane qellim eleminimi, nuk kane asnje qellim ti bejne keq tjetrit. Perkundrazi pervecse eshte nje e drejte e femijeve eshte edhe nje menyre te mesuari. Ajo qe per te rriturit eshte agresivitet per femijet eshte thjesht nje pohim qe nuk duhet mohuar. Edhe pse nuk e mendoni keshtu femijet (edhe me te vegjlit fare) jane ne gjendje ti zgjidhin vete konfliktet mes tyre psh kur zihen per nje loje, njeri prej te dyve heq dore me fjalet: "Plasa une per lojen tende, po shkoj te luaj me nje loje tjeter!" Keshtu ai qe terhiqet ka avantazhin te gjeje interesa te reja akoma me terheqese dhe me krijues, ndersa i rritur ka avantazhin qe te ushtroje veten te mos nderhyje tek punet e te vegjelve.
Pyeteni pak veten cdo te ndodhe nese i rrituri nxjerr nga goja fjalen "egoist" per femijen qe nuk donte te leshonte lodren! Nderpritet nje mekanizem i nevojshem per te dy femijet i cili i dobeson femijet tane ne kendveshtrimin e rritjes psikologjike dhe asaj shoqerore.
Gabimet qe duhen evituar:
A duhet ti shpjegojme Gezimit te Nures dhe Edit te Eldes ligjet e perkatesise, apo une nga inati ti blej tim biri nje kove te re njeqind here me te bukur se ajo e Gezimit te Nures.
Zakonisht prinderit duke perdorur metrin e te rriturve nderhyjne ne zenkat e me te vegjelve, sepse kane frike se keto te fundit degjenerojne ne sherre dhe grushta, njesoj sic ndodh mes te rriturve. Ne fakt nuk ndodh asnjehere keshtu para se femijet te kene mbushur 6 vjec, sepse zenkat ne kete moshe nuk kane qellim eleminimi, nuk kane asnje qellim ti bejne keq tjetrit. Perkundrazi pervecse eshte nje e drejte e femijeve eshte edhe nje menyre te mesuari. Ajo qe per te rriturit eshte agresivitet per femijet eshte thjesht nje pohim qe nuk duhet mohuar. Edhe pse nuk e mendoni keshtu femijet (edhe me te vegjlit fare) jane ne gjendje ti zgjidhin vete konfliktet mes tyre psh kur zihen per nje loje, njeri prej te dyve heq dore me fjalet: "Plasa une per lojen tende, po shkoj te luaj me nje loje tjeter!" Keshtu ai qe terhiqet ka avantazhin te gjeje interesa te reja akoma me terheqese dhe me krijues, ndersa i rritur ka avantazhin qe te ushtroje veten te mos nderhyje tek punet e te vegjelve.
Pyeteni pak veten cdo te ndodhe nese i rrituri nxjerr nga goja fjalen "egoist" per femijen qe nuk donte te leshonte lodren! Nderpritet nje mekanizem i nevojshem per te dy femijet i cili i dobeson femijet tane ne kendveshtrimin e rritjes psikologjike dhe asaj shoqerore.
Gabimet qe duhen evituar:
Nuk duhet te skandalizohemi.
Pra te mos u veme femijeve epitete. Ata nuk e dine kuptimin e fjaleve dhe si pasoje nuk arrijne te kapin sensin e ofendimit. Perserisin fjalet por pa i lidhur kuptimin e tyre te vertete. Me mire te heshtim dhe te mos nderhyjme. Fjalet mes femijeve as vrasin as plagosin.
Pra te mos u veme femijeve epitete. Ata nuk e dine kuptimin e fjaleve dhe si pasoje nuk arrijne te kapin sensin e ofendimit. Perserisin fjalet por pa i lidhur kuptimin e tyre te vertete. Me mire te heshtim dhe te mos nderhyjme. Fjalet mes femijeve as vrasin as plagosin.
Te gjendet fajtori.
Nuk duhet pyetur kush filloi i pari? Jane pyetje qe i ndajne femijet ne te mire e ne te keqinj, duke e bere te ndihet kete te fundit fajtor. Po te mos nderhyni dhe te rrini ti veshtroni per pak kohe do te vini re se jane ne gjendje te bejne armepushime dhe negociata qe te mahnisin, njesoj sic ndodh midis kelysheve te vegjel.
Te gjejme gjithnje zgjidhje.
Duke filluar nga mosha 3 vjec femijet arrijne te mos ndihen fajtore per asgje sepse kupton se te gjithe femijet e tjere ne kete jane njesoj me te, mund te nevrikosen dhe te bertasin njesoj si ai vete, te mos tolerojne tek lodrat e veta, Sigurisht mund te perpiqemi duke nderhyre per pak kohe, duke u munduar ti pajtoje, por zakonisht femijet i zgjidhin vete konfliktet duke marre vete vendime te pavarura nga askush. Eshte e vertetuar shkencerisht se kur i rrituri propozon nje loje, ajo nuk zgjat, ndersa lodrat e zgjedhura nga vete femijet zgjasin shume.
T'ju imponosh vendime.
"Mjaft me nese vazhdoni keshtu, do jua marr lodrat qe te dyve!" Sa here i kemi bertitur femijeve tane " me hengret veshet, kjo ketu me vajti" Po cfare na tremb kaq shume kur zihen femijet? Prindi eshte shume i perzjere emocionalisht dhe reagon sipas eksperiencave te veta personale te feminise.
Nje konflikt qe te tremb.
Tek te rriturit shfaqet nje mospranim ne kuptimin e vertete te fjales, i jetuar si nje rrezik per jeten e tij emotive. Atehere i shtyre nga nje qellim i mire dhe per ti dhene fund konfliktit, vendos per te gjithe se eshte ora qe te heshtin, sidomos nga frika se mos femijet lendohen kur perleshen. Ne fakt kontakti fizik eshte pjese e natyres se femijes qe sic thame edhe me lart e gjejme edhe tek kelyshet e kafsheve. "Po ziheni si cunat?!" Aspak, deri ne moshen 6 vjec gocat zihen njesoj si cunat. Vetem me vone sjelljet fillojne te diferencohen- perfundon Novara!
Ju pershendet Elda!